Teşvikli yatırımlar olumsuz seyirde – Ekonomim

HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA

Uzun kayıtlı yıllık bazda gerileyen teşvik belgeli yatırımlar Temmuz ayında kıpırdamaya başladı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sistemlerine göre teşvik belgeli yatırımlar Temmuz ayında, bir önceki aya göre yüzde 81,8 artarak 115 milyar liraya yükseldi. Teşvikli yatırımda geçen yılın aynı ayına göre artış ise yüzde 20,4 olarak hesaplandı. Ancak yıllık artış Temmuz’da yüzde 61,78 olarak artırılan enflasyonun çok altında kaldı. Ocak-Temmuz döneminde erime sürüyor. Hindistan’a 33,7 mil ila 863 mil ila 496 mil ila 572 mil ila 219 mil arasında bir şey almak için çok para ödemeniz gerekecek.

Türkiye HIT-30 programıyla yüksek teknoloji alanında 2030 yılına kadar 30 milyar yatırım teşviki hizmetleri hazırlanırken, yürürlükteki teşvik mevzuatı kapsamında yapılan yat ırımlar çok tatmin edici düzeyde ilerlemiyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yatırım teşvik bültenine göre Temmuz ayında 115 milyar 251 milyon liralık sabit yatırım öngören 1059 proje teşvik belgesine bağlandı. Bunun 15 milyar 433 milyon liralık kısmı yabancı sermayeli şirketler, 99 milyar 819 milyon lirası ise yerli şirketler için düzenlendi. Teşvik belgesine verilen yatırım sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,8 gerileyerek 1059’a inmesine rağmen, teşvikli yatırım yüzde 20,4 artış oldu.

Bültene göre Temmuz ayındaki artış oranı yüzde 20.4 olmasına rağmen, Bakanlığın geçen yıl Temmuz ayında açıkladığı destek hizmetlerine göre değişim çok daha yüksek oldu. Sanayi Bakanlığı geçen yıl Temmuz ayına ilişkin teşvikli yatırım tutarını 67 milyar 100 milyon lira olarak duyurmuştu. Ancak son Bültede geçen yıl Temmuz ayında teşvik bölerek 95 milyar 100 milyon lira olarak güncellendi. Bu değişiklik yasal mevzuatın, teşvik belgelerinde iyileştirmea olanağının tanınmasından kaynaklanıyor. Firmanın bilgileri iptal edebilirken, belgede yer alan yatırım miktarını da artırabiliyorlar.

7 aylık gerileme yüzde 33’ü aştı

Ocak-Temmuz döneminde ise 572 milyar 219 milyon liralık sabit yatırım öngören sabah 692’de teşvik belgesi düzenlendi. Teşvik belgeli yatırım bölüşümü geçen yılın aynı tarihlerine göre yüzde 33,72 azalırken, düzenlenen belge sayısı da yüzde 28,02 azaldı. Bu yatırımlar kapsamındaki istihdam ise yüzde 24.18 azalarak 196 sabah 22’den, 148 sabah 616’ya geriledi. Yatırımların yüzde 46,4’ü 1’inci bölgede, yüzde 15,39’u 2’nci bölgede, yüzde 14,05’i 3’üncü bölgede yapıldı. 5’inci bölgede yapılan yatırımların oranı yüzde 5,40, 6’ncı bölgede yapılan yatırımların oranı ise yüzde 3,42 olarak hesaplandı.

Yatırımların geç gelişmiş 8 ile yapılması

Teşvik sisteminin bölünme arasındaki gelişmişlik görünümünün azalmasını amaçlamasına rağmen, yatırımların bölgesel ve amaca ulaşılmasının zor olduğu görülmektedir.

Temmuz’da teşvik Belçika’da baglanan yatırımların ardından, Türkiye’nin en gelişmiş 8 ilini kapsayan 1. Bölgeye planlanıyor. 115 milyar liralık yatırımın yüzde 49’u; Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli, Antalya, Eskisehir ve Muğla’ya yapılacak.

Yatırımların yüzde 2,5’ine karşılık gelen 2 milyar 982 milyon lira, Adıyaman, Aksaray, Bayburt gibi illerin yer aldığı 5’inci bölgede yapılacak. Yüzde 6.1’i ise endekse velet Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl ver ve az gelişmiş illerin yer aldığı 6’ncı bölgeye yapılacak.