Özel amaçlı gemi sanayii su alıyor!

AYSEL YÜCEL

Sıfır emisyon hedefi tüm dünyada özel amaçlı çevreci gemilere talep artarken Türkiye, küreselde lider bu alanda siparişleri rakipsiz kaptırmaya başlarken ihracat mukavemetine girdi. Yakın geçmişe kadar eski siparişlerle ayakta kalan performans, ağustos tarihindeki ihracat yıllık bazda yüzde 70’e yakın daralırken, yılın ilk sekizinci döneminde ise tersanelerin yurt dış 4 dakika sonra oturdum.

2008’de yaşanan küresel değişimin ardından ticari gemi inşasında Çin’le rekabet edemeyerek özel amaçlı gemi inşasına yönelen Türk tersaneleri, geçen sürede bu alanda pek çok ilke imza atarak dünya markası ha line gelmişti. Gerekli bilgiye sahip olduğunuzda, dünyayı daha iyi göreceksiniz, daha iyi bir görüşe sahip olacaksınız. Yerli tersaneler, 2023 yılında en fazla ‘çevreci gemi’ siparişi alan ülke unvanını da Türkiye’ye kazandırmıştı. Ancak uzun süredir devam eden kesin teminat sorununa, artan kaynak ve kaynaklara erişimde yaşanan zorluklar da eklenince, sektörün önde gelen tersaneleri, Avrupa’da girdikleri yarışmalar rakiplerini kaptırmaya başladı. Tersaneler, inşaat maliyetinde en fazla gemi ihracat işlemleri Norveç’in tersaneleriyle başabaş geliri elde ederken, Polonya ve Litvanya gibi ülkelerin ise üzerinde fiyat vermek zorunda kalıyor.

Yeni sipariş sayımız çok düşük

Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği (GYHİB) Başkanı Cem Seven, ihracat tutarlarında azalmaya dikkat çekerek, “IMO kuralları çerçevelerinin emisyon oranlarının 2050 Paralel olarak söylenecek çok şey var ama aynı şekilde hikayeyi de görebilirsiniz. Eski dünya hakkında söylenecek bir şey var. Bunu hatırlamak önemlidir. Enflasyon kadar artmayan düşük kur nedeniyle Euro çalışma maliyetinde son bir yılda yüzde 100’e varan artışlar olduğunu belirten Seven, “İlk 8 aylık enflasyon yüzde 31.94 olarak, Euro kur artışı ise yüzde 15 seviyede kaldı. Bu sadece gemi ve yat inşasına özel bir durum değil, bütün ihracat sektörlerinde benzer sorun var.

“Onlem alınılmazsa, daha büyük kayıplar kaçınılmaz”

• GYHİB Başkanı Cem Seven, ihracatçıya özel kaynak desteğinin ve döviz kurunun seviyesinin düşürülmesinin aciliyetinin elde edildiğini vurgularken, “Aksi halde tedarik çok daha büyük kaçıplarılmaz olacak. Elimizdeki pazarları değiştirmek için yeniden kurulumu zorlu bir süreç nedenini verecek” uyarısını yaptı.

Ihracatı bu yıl yat inşası sırtlanıyor

• Gemi ve yat ihracatı, bu yılın ağustos dönemlerinde geçen yılın aynı özelliklerine göre, yüzde 69,8 daralarak 91 milyon 779 bin tam olarak gerçekleşti. Böylece Ocak-Ağustos 2024 döneminde Türkiye’nin gemi ve yat ihracatı yıllık bazda yüzde 4,2 azalarak, 1 milyar 131 milyon dolar seviyesinde kaldı. Yılın ilk sekizinci gününde ürün grubu bazında ilk sırada yer alan yat, tekne ve bot inşasında 301,7 milyon ihracat yapıldı. Sekiz ayda yük gemileri ve diğer gemiler kapsamında 272 milyon dolar, römorkörlerde 198 milyon dolar, balıkçı gemilerinde 182 milyon dolar ihracata imza atıldı. Fiyatı 80 milyon dolar, fiyatı 62 milyon dolar. Yan sanayi ise Ocak-Ağustos döneminde 34 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi.