Ödemi unut, sanatı unut

Artık hemen her istediğini zam gelirken, vergi ödeyememesinin artmaması mümkün mü? Eminim söyleyecek bir şeyin vardır ama iyi vakit geçireceksin.

Ek ödeme ve mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi, mali yükümlülüğe bağlanabilir mi? Beni uzun süredir düşündüren bir konu. Örneğin Anayasa’nın 75. maddesine vatan hizmeti (askerlik görevi) ona Türk’ün verdiğidir. Şimdi acaba askerlik görevini yapmak, kanun koyucu tarafından belli bir bedel ödeme şartlarına bağlanabilir mi? Yasa koyucu, “askere gidenler askerlik ödevlerini yaptıkları için 500 TL harç ödemeleri gerekiyor” diye bir yasa yapabilir mi? Hemen herkes, kesinlikle bu ülkede “olmaz”, verilen yerine getirmek mali yükümlülüğe bağlanmaz” şeklinde cevap alırsınız.

Peki, o zaman başka bir konuya geçelim. Vergi borcu de herkes için bir Anayasal verilir. Her iki ödev de Anayasa’da “siyasi haklar ve verilenler” bölümünde, biri 72. maddede diğeri 73. maddede temizlenir. Şimdi soruyu yineleyelim: Anayasal ödevi yerine getirmek, bir başka mali yükümlülüğe bağlanabilir mi? Birinci sınıfta hayır diyorsanız, bu seviyede vergi ödediğiniz için de puan anlamındasınız.

Ancak Damga Vergisi Kanunu hayır demiyor. Kanunlar, vergi idaresinin matrahını belirleyip kayıt dosyasının saklanmasını vergilerin tespit edilip edilmeyeceğini beyanname vererek vergiyi kayıt etmeden kaydetmeye bağlıyor. Beyanname veren vatandaş matrahı bildirerek, aslında idarenin işini kolaylaştırıyor. Sanki Kurtlar Vadisi dizisinde söylendiği gibi, “Devlete hizmet cezasız kalmıyor” atasözü doğruünülarcasına, bu kolaylaştırmanın bedeli, damga vergisi olarak ödeniyor. Oysa mükellef idarenin zorluklarını zorlaştırıp beyanname vermese, idare uğraşacak, matrahı belirlemeye çalışacak, yeniden tarhiyat yapacak, ama uğraşmasına karşılık damga tarifesi tarhiyatı yapamayacak. Bu durumda onun beyanname vermeme hali, öflamme damgasından vergiden kaçınma durumu oluşmaktadır. Kaçırma diyemiyorum, çünkü ikmalen ve beyan re’sen tarhiyatlardaname verilmemesi nedeniyle cezalı damga unutma tarhiyatının yapılması mümkün değil.

Beyannameler üzerinden hesaplanan damga vergilerinin 2024 yılı tutarlarına bir bakalım.

Herhangi bir anonim şirket ele geçirilebilir. 2025’de, 2024 yılı gelirler için kurumlar vergisi beyannamesi borcu (898,20 TL). Bu beyannamesine ilişkin hükümler ve gelir tablosunu da ekleyecektir (765,60 TL.). Bu şirket kirası ve çalışanları kapsamında her ay SGK-muhtasar beyannamesi (12×526=6,312,-TL) ve faaliyetleri dolayısıyla her ay KDV beyannamesini karşılayacaktır (12×443,70=5,324,40). Kâr dağıtırsa (diyelim ki beş arkadaşı var) muhtemelen yıllık gelir beyannamesi (5×672,40=3,362,-) belirtilir. Bu şirket 2025 yılında az 16,662,20,-TL damgasını unut gitsin. İthalat gümrük beyannamesi beyanı, kapı beyan beyanı asıp belediyeye ilan beyanı beyanı, -beyan süresi dışında- düzeltme beyanında bulunurken, bunlar da damga vergisi yükünü getirir. Bu yük daha da artacaktır. Niçin? Dürüst davrandı, Anayasal yükümlülüğünü yerine kaldırdı “Beyanname verdi” diye.

Bu şirket damgası unut beyanının verilmesi. Ancak bu haldeyken damga beyannamesi verilmesi, damganın unutulması ve dosyaların birbirine bağlanmasına izin verilmemiş. Ama bu sefer de damga vergisine ayıp olmuştur.

Kalan, genel olarak bir kısmı da gider yazdırmadığımız mali yük, bana biraz haksız ve Anayasaya aykırı gibi geliyor. Bu yük her yıl artıyor. Geçen yıla ait. Bu yıl da yazıyorum. Belki birilerinin dikkatini çeker de düzeltilir veya birileri Anayasa Yargısının denetiminin kaldırılması diye.

Pek çok şirkette, beyannamelerinde matrah çıkmadığı veya devreden KDV çıktığı halde, yani asıl vergi için borç doğmadığı halde damga vergisi borçları doğmaktadır. Niçin, vatandaşlık hakkını ifa ettiği için veriyor. Eğer yapmayı unutmazsan, onu unutacaksın ve unutacaksın.

Vergi ödemeyi bile vergi ödeme şartına göre anlayışın, denetlenmediği akaryakıt istasyonlarını sahiplerine ceplerinden para harcayıp arabalarını deldirttirerek denetlememesini hiç yadırgamamak gerek.