İşsizlik ve sanayi üretiminin verileri

Birgün’ün yazarı Hayri Kozanoğlu, İşsizlik ve sanayideki büyümeli veriler: Tüm sinyaller ‘soğuma’ dediği başlıklı başlıkla yazısını kaleme aldı.

Hayri Kozanoğlu şimdi şunu söylüyor:

İşgücü ile sanayi verilerini birbirinden ayıran soru sonuçları doğurdu. TÜİK’e göre issizlik geriledi, imalatta ise büyüdü. Özellikle veri kaybında böylesi bir tablo çizen ülkenin kalkınmasında iddialı olması zor.

İnce TÜİK önemlidir ve eleştiri açıktır. İstatistikçi aynı zamanda bilindiği için günün yazımı bu konuları yorumlamak üzere planlamıştım. Ancak Temmuz 2024’te sanayi üretimi daralırken issizliğin patlaması ayrı bir şüphe uyandırıyor. O nedenle ilgili değerlendirmeleri siz de şüpheyle karşılayabilirsiniz. Ancak kanıtlayamayacağımıza göre eldeki bilgilere göre işleyişimizi devam ettiriyoruz.

Durum böyle değil: TÜİK büyüme aylık istatistikler çok oynanabilir için “Üç aylık ortalama” şeklinde yayımlanırken, Ocak 2021’de aylık periyotlarla paylaşmaya başlad i. Ancak bu istatistiki bilgi önemlidir, elektronik bilgi mevcuttur ve sektörde de mevcuttur. O nedenle 2021 Kasım ayından bu yana “çeyreklik” bir rapor da hazırlanıyor. DİSK-AR ihtiyacınız olan bilgiye ulaşmanın tek yoludur.

EKONOMİNİN YAPISAL İŞSİZLİK SORUNU

Başlangıçta Türkiye’de istikrarsızlık sorunu AKP’li yıllarda en düşük oran olan 2012’deki yüzde 8,3’tü. Fikir üretme açısından şu anda ABD’de işsizlik oranı yüzde 4,2 iken, avro bölgesinde yüzde 6,4 oldu. Ama daha önemlisi, Türkiye’de 15 ve daha sonraki yıllıkların dağılımı, özellikle kadınların katılmasının düşük olması. 2024 Nisan-Haziran döneminde çalışmaya katılma oranı yüzde 54,4 iken, istihdam oranı yani çalışma süresinin işbaşı yapabilenlerin yüzdesi yüzde 49,6 idi. Her iki yurttaşından birinin emeğini bile üretime katamayan bir ekonominin kalkınma yolunda fazla iddia taşımayacağını göstermesi bile gerek yok.

Oysa Türkiye ekonomisinin önünde bir “ön pencere” duruyor. Kadınların doğurganlık oranı OECD ortalamasından 1,51’e geriledi. Eğilim her zaman oradadır, bu nedenle etki daha iyi olacaktır. Kısa ve orta vadeli ise ciddi bir avantaj sağlıyor. Bunların yaklaşık üçte ikisi, yüzde 66’sı 15-64 yaş aralığındadır. Yüzde 23’ü 15 yaşında olan küçük, yüzde 10’u 65 yaş üstü. 2050 yıl ve 60 yıl önce ihtiyacınız olan şey bu. Nüfusun azalmasına rağmen, eğitim ve becerinin arttığı, her parçanın 3 parçaya sahip olması gerekmeyen bir senaryo da pekala mümkün.

Gelelim Temmuz 2024 istatistiklerine. Bu ayın 15’inde ve üzeri nüfus sabah 36’da artarken, gelişmiş 123’e yükselmiş. Böylece kayıtlı olmayanların sayısı 87 bin gerilemiş oldu. 123 bin daha fazla kişi çalışmak istemesine karşılık istihdamın 235 bin sonuç sonuç işsiz sayısı 112 bin düştü. Erkeklerde sayı 118’e düşerken, sabah 6’ya yükseldi. Erkeklerde işsizlik oranı yüzde 7, sürede yüzde 12,4. dolayısıyla toplumsal cinsiyet makası haziranda 4,9 puan, temmuzda ise 5,4 puana çıktı.

Senin ve arkadaşların için iyi, en azından 26,5 santimetre değerinde. Tam zamanlı çalışma isterken aralıklı zaman mesaiyle yetinenler ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 17,9 iken; iş bulmaktan umudunu kesenleri ve aktif çalışmasa da bir iş olsa çalışırım diyenleri kapsayan işsiz ve potansiyel olarak sistemin bütünleşik oranı yüzde 18,5.

Çeyreklik verilerini izleyebildiğimiz diğer önemli bir sorun ise, uzun süreli işsizliğin yaygınlaşması. Farkı 603 sayısında ya da 20,2 yılda görebilirsiniz. Bu oran bir önceki çeyrekte yüzde 19,8 seviyesindeydi.

SANAYİ ÜRETİMİNDE DÜŞÜŞ SÜRÜYOR

Sanayi üretim sistemleri dönersek, yıllık yüzde 3,9’luk bir azalma gözlemliyoruz. Madencilik ve taşocakçılığı bir önceki yılda aynı aya göre yüzde 3,3, elektrik, gaz, buhar üretimi ve performansı yüzde 8,2 artarken, sanayinin en kilit alt sektör imalatı 5,1 Geriliyor. Sanayi üretiminin aylık yüzde 0,4’ü görülüyor. Haziran aralıklarında ki uzun bayram tatili göz önüne alınırsa, bu kıpırdanmanın fazla önemsendiği taşımanın olduğu anlaşılır.

Sanayi üretim endeksleri değişimlerine göz attığımızda ise, yüksek teknolojili üretimin ayda yüzde 7,9, yıllık yüzde 20,2 gerilemesi dikkat çekiyor. 2024 yılının 2. çeyreğindeki istatistikler bir önceki çeyreğe göre sanayi istihdamının sabah 50’de kişi azaldığını ortaya koymuştu. Temmuz verileri sanayide kanamanın devam ettiğini bir şekilde izliyor.

GÜVENCELİ ESNEKLİK TUZAĞI

Bu da bu bölgede çok fazla enerji olacağı anlamına geliyor. Bu sayede aylık oran oranlarında belirgin yayılmalar gözlemleyebiliriz. Bu nedenle Orta Vadeli Programının (OVP) yüzde 9,3, 2025 yüzde 9,6 oranı tahminleri görünmüyor. 2018’deki yüzde 13,7 oranlı bir seviyeden 2025’in ilk çeyreğinde gözlenme olasılığı mevcut. Buna karşılık OVP’de “yeni nesil çalışma modellerinin çerçevesi piyasanın refahı ve güvenceli geliştirilebilir” ifadesiyle aslında yeni güvencesiz çalışma tiplerine kapılıyor. Aziz Çelik arkadaşımızın “güvenceli esnekliği” ifadesinin; geçici aygıt, uzaktan, bölgesel çalışma ve platform çalışması türleriyle dayanıklı ve güvencesiz almayı yaygınlaştırmak ve sevimli göstermek için üretim sürecindeki erlendirmesine aynen çalıştırılıyor.

Kaynak: Haber merkezi