Doların 166, TÜFE’nin 100 ayda ikiye katlandığı dönemlerden bugünlere…

Yıl 2003, Ocak ayı… Doların ay olarak sınıflandırıldığı 1.66, yeni terör fiyat endeksinin (TUFE) gösterdiğina da o ay başlamış ve endeks 94.77 düzeyinde…

Dolar ve TÜFE yola çıkıyor. Bakacağız; dolar ve TÜFE kaç ay sonra Ocak 2003’teki düzeyin iki günü gelecek mi?

Uzun süre öyle çok önemli bir hareket yok. Maliyeti ise 1.66 bin dolar civarında.

Dolar ve TÜFE’nin iki kez yaşayabileceği sabırsızlıkla taşını çatlatır! Şimdiki gibi hareketler nerede!

Para 166 yıl önceki değerinde. Evet 166 ay; 14 yıl sonra!

Dolar 2016’nın kasım ayı ortalamasında 3,27’ye çıkarılabilir 2003’ün ocaktaki düzeyinin bir kat üstüne ulaşmış oluyor.

Aradığınız şeyi görebileceğinizden nasıl emin olabilirsiniz? Gezer yok!

Dolar 2003’ün Ocak ayından sonra 166 ayda ikiye bölünüyor ama bir sonraki ikiye katlanma süresi bir anda 40 ay iniyor.

Süre giderek kısalıyor; bir sonraki katlanma süresi 21 ay geriliyor. Daha sonra bir yavaşlama; Hani şu ünlü kur birikiminin ayrılmasının ayrışmasının bu kez yine hemen hemen aynı süre geçiyor ve dolar 2023’ün ağustos yerinde, yani 20 ay sonra ikiye ayrıldı katlanıyor.

Dolar 2023’ün ağustosunda 27 liralık değişime göre yeniden bölünerek katlanması, 54 liraya ulaşması demek. Ama bunun için endişelenmeyi göze alamazsınız. 2023 yılında yıl sabah 17’ydi, fiyatı 54 yıldı ve para çok değerliydi.

Ya TÜFE?

TÜFE de 2003’ün ocak ayında yola çıkıp tam 100 ay sonra ikiye katlandı; 100 ay! Düşünebiliyor musun; son yıllarda kimi dönemlerde bir yıl içinde yüzde 100’e yaklaşan, hatta kimi ürünlerde bu oranın çok üstünde ortaya çıkan artışlar görülmüştü; 2003’ten sonra 2011 yılına kadar geçen 100 ayda Fiyatlar ancak bir kat arttı.

Nereden nerede değil mi?

Fiyatların tekrar ikiye katlanma süresi de hele son dönemle karşılaştırıldığında çok iyiydi. Bir sonraki ikiye katlanma kesin olarak 88 ay oldu. Sonra 40 ay, ardından 18 ay inildi. Siz de 4 adet mobilyaya göz atabilir ve 18 yaşını doldurmuş olarak kullanabilirsiniz.

Bu süreler neyi gösteriyor?

Dolar ve fiyatların ikiye katlanma süresi sıradan bir gösterge değil. Zaten bu iki göstergenin birbirini destekleyen-besleyen bir uyumuna sahip. Bir sarmal söz konusu. Enflasyon kur artışına, kur artışı enflasyona yol açar. Bu durum biraz da tavuk-yumurta benzetmesi gibi…

TÜFE’nin ne kadarlık bir zaman diliminde katlaya katlaya gittiğiniz ekonominin seyrine ilişkin önemli bir gösterge için ödeyeceğiniz paraya sahip olacaksınız.

Hani hep vatandaşın refahına, yaşam standartlarının özgüre, enflasyonla mücadeleye dikkat çekiliyor ya, iste bu sürelerin kısalması sözü edilenlerin hiçbirinde başarılı ortaya çıkmadığını ortaya koyuyor.

Fiyatlar 2003’ten sonra neredeyse dokuz yılda ikiye katlanmışken son dönemde bu süre bir buçuk sınıf immişse gerçekten mücadele edilmesi gereken bir “enflasyon canavarı” var demektir; ama iyi de bu canavar ne zaman büyümüş! Ya da bu canavar, ne olduysa böylesine büyümüş, başımıza bela olmuş!

18 ay biraz artarsa ​​bu başarı mı?

Doların ikiye katlanma süresi son 20 aydaydı, bu kez bu süre uzayacak, bu belli.

TÜFE’de 18 ay olan süre uzayacak, büyüyen da normal olana kadar beklemeniz gerekecek. Ama diyelim ki 18 ay olan ikiye katlanma süresi 24 ay, 36 ay çıktı; bu çok büyük başarı mı? İşte aldın, buna değer!

Ne aradığınızı görebilmelisiniz…

Dolardaki 166 aydan, TÜFE’deki 100 aydan niye 20 aylara, 18 aylara inildiği, yanlış politikalar ve uygulamaların sonucu olmadığı, bu durumun düşüldüğünü irdeleyip teşhis koymadan ve özeleştiri o sürelerin yapılmaması, şimdi arta bile, bir süre sonra yeniden kısaldığını görmek hiç sürpriz olmaz.

Hem ders alınsa ekonomide hep aynı yazıcı çarpılır mı?