:
HİLAL SARI
ABD başkanlık koltuğuna yeniden oturan Donald Trump, önde gelen bazı ekonomistlere göre Türkiye’nin büyük ihracat pazarlarının bulunduğu Euro Bölgesi ekonomilerini zayıf büyüme tartışmasından daha derin bir resessyona itebilir. Yaklaşık 1 dolar olan ABD-Avrupa Birliği ikili ticareti, Trump’ın yüzde 10 ila 20 arasında geliştiği, yeni gümrük vergileriyle birlikte olumsuzluklara katılıyor.
Hollanda merkezli yatırım bankası ING ekonomisti Trump zaferinin kesinleştiği çarşamba günü yayınladıkları raporda “Avrupa’nın kötü ekonomik kabusu yaşanıyor” ifadeleriyle başta Almanya olmak üzere Euro Bölgesi ekonomisinin yeni bir ticaret savaşından olumsuz etkileneceği değerlendirmeleri yapıldı.
Donald Trump’ın vergi muhafiyetlerinin önemli bir bedel ödemesi vurgulanan raporda “Önce Amerika” politikalarının “Euro Bölgesi ekonomisi ile yeni bir ticaret savaşına yol açabileceği, özellikle ABD ile büyük bir ticaret ha cmine sahip Almanya olmak üzere bölge ekonomisinin tam bir resesyona girebileceği Avrupa ‘Otomotiv sektöründe Trump’ın korumacı politikalarından olumsuz etkileneceği’ uyarısı yapılıyor.
ING ekonomistlerine göre Trump’ın Ukrayna ve NATO ilişkileriyle ilgili durumlarında bölgesel ekonomik güven krizi için olumsuz bir gelişme yaşandı. Raporda Trump’ın getirmeyi planladığı yeni gümrük vergilerinin sonuçlarının 2025 yılında sınıflandırılmış ancak belirsizliğin geri dönüşümün ve ticaret savaşı endişelerinin Euro Bölgesi ekonomilerinde 2025’in tekrar resesyona itilmesi öngörüsü paylaşılıyor. Ayrıca banka ekonomistleri seçim sonuçlarının Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) aralık toplantısında 50 baz puanlık faiz indirimine gitmesi ihtimalinin da güçlendiği görüşmede.
Trump’ın planının 10 yıllık olduğunu ve Hollanda’nın 260 milyar euroluk büyük bir banka hesabına sahip olduğunu ekonomik kayba geldiğini düşündüğünü belirtiyor. Bankaya göre Avrupa’da ekonomilerin kötüleşmesi ECB’nin 2025’te faizleri tekrar sıfıra yakın bir krediyi çekmek de zorlanabilir.
Bankaya velet Atlantic’in diğer yakasında ise ABD Merkez Bankası’nın faizleri Trump döneminde yeniden artırması ve bunun iki büyük merkez bankası arasında önemli bir kırılmaya yol açması olasılığı mevcut. ABD merkezli Goldman Sachs ekonomistleri ise yeni gümrük vergilerinin Euro Bölgesi GSYH’sinin yüzde 1’ini belirleyeceği tahminini paylaştı. Bu, UBS ekonomisti Samuel Adams’ın ana banka hesabının Euro Bölgesi’nin GSYH kaybının yüzde 0,5 ila yüzde 1 arasında olacağı görüşte. merkezli Almanya yatırım bankası Natixis’in Avrupa Makro Araştırmaları Direktörü Dirk Schumacher ise Trump’ın hayırlı yüzde 10’luk ilave gümrük vergisinin Almanya için yüzde 0,5, Fransa için İtalya 0,3, yüzde 0,4 ve İspanya için yüzde 0,2’lik bir GSYH yol açacağı görüşünde. Schumacher de Euro Bölgesi’nin artan gümrük vergileriyle resesyonuna girebileceği paylaşıyor.
Almanya merkezli ekonomi araştırmaları enstitüsü IW’nin Reuters’la paylaştığı başka bir raporda ise tahminler çok daha karamsar. Raporda Trump’ın AB’ye yüzde 20 gümrük vergisi karşılığında bir senaryoda Euro Bölgesi’nin 2025 GSYH’sinin yüzde 1,5’lik bir kayba uğrayacağı tahmin ediliyor. IW tahminlerine göre bu senaryoda birliğin GSYH’si 2027’de ve 2028’de yüzde 1,3 kayba uğrayacak ve vergiler Almanya için yüzde 1,5’lik bir büyüme kaybı yol açabilecek. Bu da 4 yıllık yeni Trump döneminde Avrupa ile yaşanacak yeni bir ticaret savaşının Almanya’ya maliyetinin 180 milyar doları bulabileceği anlamına geliyor.
Avrupa için kötü gelişmelerden biri ise Trump’ın Çin’e getirmeyi planladığı yüzde 60 gümrük vergisinin Çin mallarını Avrupa pazarlarına yönlendirecek olması. Natixis Asya Pasifik ekonomisti Alicia Garcia-Herrero “Trump’ın gümrük vergileri şüphesiz çok acılı olacak. Bu yüzden yapacak bir şeyiniz olacak, aradığınızı Avrupa’da görebilecek ve bunu kendiniz yapabileceksiniz.
Donald Trump’ın ABD başkanlık seçimlerini kazanmasından saatler sonra Avrupa’nın büyük ekonomisi olan Almanya’da Başbakan Olaf Scholz’un maliye bakanını görevden alması ve erken seçime zemin hazırlığıyla birlikte dar geliriu önceki gün topladı. Demokrat Parti (FDP), Hıristiyan Demokrat Parti’nin (FDP) üyesidir. Lindner’i bütçe anlaşmazlıkları konusundaki engelleyici durum nedeniyle görevden genişleyen Scholz gazetecilerine yaptığı açıklamada, “Harekete karar verebilecek, yaşamak için gereklileri al güçlü güce sahip bir Hükümete tipik var” dedi. Yasalar hayatta kalmak için parlamentoda sahip olduğu çoğunlukta güvenmek zorunda kalacak olan Scholz, 15 Ocak’ta hükümet için bir güven yatırımı yapmayı planlıyor.
Trump harekete geçme fırsatını değerlendirecek. Seçim sonuçlarıyla birlikte dolar diğer tüm para birimlerinin karşısında yüzde 1 ila 2 artış olurken, ING ekonomistlerine göre korumacı politikalar hem euro/dolar paritesi hem de başka ülke paraları için kötü haber. Dolar takvimi seçim sonuçları öncesi 103.5 düzeylerinde iken, Trump zaferiyle 105 büyümenin de üzerine çıktı ve salı erken paylarının 104.77 düzeyinde seyretti. Euro/dolar paritesi ise son 1 günde 1,09 seviyesinden 1,07 seviyesinde geriledi. Gelecek haftalarda paritenin 1,05 seviyesine kadar ineceğini öngören ING ekonomistleri paritedeki azalmanın 2025’in sonlarına doğru daha da hızlınabileceği tahminini yapıyor.
Japonya’nın büyük bankası MUFG ekonomistleri de Trump zaferinin doları yüzde 7 ila 8’e yükselebilir, paritenin 1.05’i aşağı yönlü kırıp yıl sonunda doğru 1.03- 1.04 sırada ne olabileceği öngörülüyor. Küresel borç maliyetleri için önemli bir gösterge olan ABD faizlerinin yükselişi ve para birimleri için de tif gelişmeler olacak.