Revize edilen enflasyon oranları ve maaşlara etkisi

Zafer Özcivan

İktisatçı Yazar

(e-posta korumalı)

Bugüne kadar enflasyon tahminleri sürekli olarak revize edilmiş halde hiç kimse maalesef tutmuyor ve orandan daha yüksek çıkıyor. Bu nedenle hayatınızda tıbbi bakıma, ekonomiye ve sağlık bakımına ihtiyacınız var.

Merkez bankası tarafından içinde yıllar başında yılsonu hedefi olarak %26 kaydedilen enflasyon oranı, sırasıyla yıl içinde %38’e ardından %41,5’a ve son olarak da %44’e yükseltildi. Yıl içinde yapılan dördüncü tahmine göre yılsonunda %44 le enflasyonu kapatacağız. Peki, neden bu kadar revize ediliyor bu sorunun çözümü üzerinde çalışalım. Yukarıda mevcutm gibi süreç içinde öngörülemeyen sosyal ve ekonomik olayların ekonomik çöküşün değişimine sebep gösterilebilir. Rusya-Ukrayna savaşı devam ederken 7 Ekim’de başlayan İsrail-Hamas olayları ve Lübnan, İran ülkelerinin olaya dahil olması sonucu petrol fiyatlarının verildiği dönemde sürekli çıkış durumunda olması; teknolojinin devam etmesine hazırlık olarak savunma sanayine yapılan harcamalar, terörle sürekli olan mücadelemiz için harcanan paralar tabii ki bizim vergilerimizle ödeniyor ve devlet bütçesinin açık bırakılmasıne sebep oluyor. Yeterli enerjiyi, enerjiyi alabileceksiniz ve onu kullanmanızı kolaylaştırmak için kullanabileceksiniz, böylece onu daha iyi bir ses yaratmak için kullanma fırsatına sahip olacaksınız. doğal olarak hedeflerden negatif yönlere sapmalar meydana gelebiliyor.

Yükselmede büyük etki yaratmaktan oranlardan çürümeye kadar enflasyonda %16’lık bir sapma olduğu aşikârdır. Ancak %44 hedefin tutması da oldukça zor ve yılsonuna çok az bir süre kala umarız tekrar bir düzeltmeye gidilmez.

Bildiğiniz üzere onun yıl bu süreci yılsonuna yaklaştığı için memur, memur emeklileri, asgari ücret ve emekli maaşlarına ilişkin tahminler, tartışmalar yazılı ve görsel olarak basında yer almakta ve gündem olarak maaşlar kesinleşinceye kadar kamuoyunda meşgul olmaya devam etmektedir.

Geçtiğimiz günlerde TCMB Başkanı Fatih Karahan asgari ücretin arttığı artışta %25’le sınırlandırılacağını ifade etmişti ama enflasyonda yapılan revizyon sonrası asgari ücretin Hükümet üyelerinin, işçi ve işveren temsilcileriyle toplanan toplantılardan sonra belirleneceği veya bunun merkez bankasının işi olmayacağı yemekte sözler sarfetti. Bildiğiniz üzere dar asgari ücretle çalışanlar yüksek enflasyona ezdirmemek amacıyla birkaç harf bu yana asgari ücrete yıl ortasında ek zam yapılmasına rağmen bu yıl yapılmadı. Emeklilere ise en düşük maaş olan 10 bin TL alanları seyyanen %25, bu emeklilere de Ocak-Haziran enflasyon toplamı olan %24,73 maaş artışı verilmişti. Ancak verilen bu artışlar zam değil, sadece enflasyon farkıdır.

TCMB’nin enflasyon oranı %44 olarak revize edildikten sonra yılsonunda yapılacak maaş artışları yüzde kaç olacak, refah payı verilecek mi toplamda genel olarak değişmeye başladı. Diğer taraftan IMF’nin parasının uygunluğu yani hedef enflasyon oranında ifade edilmektedir. Yani 2025 yılı revize edilen oran olan %21 bazda değerlendirilecektir. Asgari ücreti, geçmiş dönem enflasyon oranı olan %44; emekli maaşları ise (%44-%24,73) =%19,27 yapılırsa yeterlilik uygunluğu sağlanır.

Ancak çalışanların ve işverenlerin beklentileri %50 ve %25 olduğu bir öneri ile karşı karşıyayız. Ayrıca ödenecek ücret ve maaş artışlarının enflasyonu yükseltileceği yani halkın geliri yükseldikçe harcamaları da artacağı için iç talebin çoğalacağı gündemdedir. Asgari ücrete %50 zam gelse bile genel enflasyona oranı %3,5-4 arasında ama bu etki %5 olsa bile bu kadar küçük bir oran için dünyada insanın açlığı ve sefaletle yaşama sevk kabul edilebilir bir durum değildir. Asgari ücrete ilişkin tutarlardan uygulanacak tutarlar aşağıda şu bilgileri veriyor:

Asgari ücrete yapılacak muhtemel zamlarla yeni ücretler şöyle olabilir:

Yüzde 20 zam: 20:00 402,40 TL

Yüzde 25 zam: 21:00 252,50 TL

Yüzde 30 zam: 22:00 102,60 TL

Yüzde 35 zam: 22:00 952,70 TL

Yüzde 40 zam: 23:00 802,80 TL

Yüzde 44 zam: 24:00 482,88 TL

Yüzde 45 zam: 24:00 652,90 TL

Yüzde 50 zam: 25:00 503 TL

Yukarıdaki tabloda da yer almak üzere %50 zam olsa bile yeterli olup olmadığı kesindir. Artışlar ne oranda olursa olsun enflasyon kontrol kartı alınmadıkça yani satış gücü yükselmedikçe hiçbir önemi yoktur. Bu, enflasyona yenik düşeceği kesin olan bir sanat formudur.

Peki; ideal bir çözüm ne olabilir?

Bana sorarsanız özellikle dar ve gelirliler başta olmak üzere enflasyonun altında sabit ezilmemesi için;

Asgari ücreti 2024 yılı enflasyon hedefi olan %44 eklenmeli ve her ay TÜİK tarafından kaydedilen TÜFE oranında güncellenmelidir. Her ay güncellenme yapılamıyorsa 17002

Bu durumda hatırlamak önemlidir.

Sonuç olarak, paranın alım gücünün düşmeyeceği şekilde enflasyon kontrolü yapılmalı ve devam edecek şekilde bir değerlendirme yapılmalıdır.