gerçek bulucu
Magdeburg’daki Noel pazarına düzenlenen saldırının ardından aşırı sağcılar sosyal ağlarda çok sayıda asılsız iddia yaydı. Uluslararası aktörler de devreye girdi.
Beş fail, Noel pazarına yerleştirildiği iddia edilen bir bomba ve sözde 34 ölü: tüm bu iddialar Magdeburg’daki bir Noel pazarına yapılan saldırıdan kısa bir süre sonra sosyal ağlarda yayıldı. Ve soruşturmanın şu anki durumuna göre hepsi yanlış.
Özellikle aşırı sağcı çevreler, eylemi hızla siyasi amaçla kullanmaya ve asılsız iddialarla ortamı alevlendirmeye çalıştı. Ön planda, diğer şeylerin yanı sıra, daha resmi kurumlar tarafından herhangi bir bilgi yayınlanmadan önce Telegram kanalında Magdeburg hakkında çok sayıda gönderi yazan aşırı sağcı Avusturyalı Martin Sellner yer alıyor.
Örneğin Sellner ve sağ kanattan birçok aktör, suçun hemen ardından fail olduğu iddia edilen kişinin Suriyeli olduğunu iddia etti. Bazı hesaplar, 2015/16 sığınma krizinin ardından Almanya’ya gelen kişinin bir mülteci olduğu resmini çizdi. Yurt dışından sağcı gündeme sahip geniş erişimli kanallar da İslam’a ve eski Şansölye Angela Merkel’in politikalarına karşı kışkırtma yapmak amacıyla bu yanlış söylemi benimsedi.
Polis dün akşam, tutuklanan şüphelinin Suudi Arabistan’dan gelip 2006 yılında Almanya’ya gelen 50 yaşında bir erkek olduğunu duyurdu. En son Saksonya-Anhalt’ta psikoterapi alanında doktor olarak çalıştığı söyleniyor.
Mevcut bilgilere göre yetkililer tarafından İslamcı olarak tanınmıyordu. 2016’dan bu yana siyasi mülteci olarak sığınma statüsüne sahip. Kendi ifadelerine göre 1990’ların sonunda İslam’dan vazgeçtiği ve Suudi Arabistan kraliyet ailesine muhalif bir isim olarak değerlendirildiği söyleniyor.
Şüphelinin iddia edilen X hesabında İslamofobik içeriğin yanı sıra açıkça Merkel’e ve onun sığınma politikasına karşı olan paylaşımlar da yer alıyor. Bir gönderisinde “Merkel, Avrupa’yı İslamlaştırmaya yönelik gizli suç projesinin cezası olarak hayatının geri kalanını hapiste geçirmek zorunda kalacak” dedi.
Sellner and Co. ayrıca başka endişe verici içerikler de yaydı; buna göre, bu kişi sadece bir fail değildi. Diğer şeylerin yanı sıra, beş failin bulunduğunu ve bunların üçünün halen kaçak olduğunu belirten bir grafik paylaştı. Korkuları körüklemek için “Muhtemelen daha planlanmış şeyler var” diyor. Magdeburg’daki Noel pazarına da bomba yerleştirildiği konuşuluyor. Bütün bunlar resmi bulgularla çelişiyor.
Saksonya-Anhalt Başbakanı Reiner Haseloff’a göre soruşturmanın mevcut durumu, saldırganın tek fail olduğunu gösteriyor. Mevcut tahminlere göre kent için başka bir tehlike bulunmuyor.
Suçun öğrenilmesinden kısa bir süre sonra aktörler, öldürülen insanlarla ilgili bilgi konusunda birbirlerine üstünlük sağladılar. Bir AfD milletvekili de aynı akşam 11 kişinin öldüğünü bildirdi. Hatta Sellner bir gönderisinde 34 ölümle ilgili yazdı. Bu da resmi bilgilerle örtüşmüyor.
Polis Cuma akşamı iki kişinin öldüğünü ve en az 60 kişinin yaralandığını söyledi. Cumartesi günü bu sayı beş ölüye ve en az 200 yaralıya yükseldi.
Aşırı sağcı hesaplar da eski videoları yanlış bağlamda yeniden yüklediler. Diğer şeylerin yanı sıra, Suriye hükümdarı Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından Almanya’daki Suriyeli mültecilerin kutlamalarının videoları, halkın Magdeburg’daki Noel pazarına düzenlenen saldırıyı kutladığı iddiasıyla yeniden yüklendi.
Federal Başkan Frank-Walter Steinmeier’in iddia edilen bir sözü sosyal ağlarda da yayıldı. Federal Başkanın iddia edilen paylaşımı Gönderi şöyle devam ediyor: “Açık sınırlar güvenliğe katkıda bulunur.”
Birçok kişi, Federal Cumhurbaşkanı ve hükümete yönelik öfkeli sözlerin yer aldığı gönderinin ekran görüntüsünü paylaştı. Gerçekte bu, Steinmeier’in resmi açıklaması değil, daha ziyade hicivsel bir açıklamadır. Gönderi daha sonra silindi. Ancak paylaşımın ekran görüntüsü yayılmaya devam ediyor.
Steinmeier, resmi Instagram hesabında, diğer şeylerin yanı sıra, düşüncelerinin kurbanlar ve onların yakınlarıyla birlikte olduğunu ve tüm kurtarma ekiplerine çabaları için teşekkür etmek istediğini yazdı.
Sosyal ağlara yapılan saldırılar gibi olayların doğrudan siyasi amaçlarla kullanılması ve asılsız iddialarla körüklenmesi klasik bir dezenformasyon yöntemidir. Aşırı sağcı çevreler Magdeburg suçunu İslam’a ve mültecilere karşı nefreti kışkırtmak için istismar ederken, diğer gruplardan da örnekler var.
Saldırının hemen ardından İsrail karşıtı bazı çevrelerde bunun, İsrail gizli servisinin suçu bir İslamcıya atfederek Batı’nın İsrail’e desteğini güçlendirmeye yönelik sözde yanıltma operasyonu olduğu söylendi.
Türk milliyetçi çevrelerinde, Almanya’nın Suriye’de Türkiye’ye verdiği iddia edilen desteğe yanıt olarak saldırının arkasında Kürt milislerin olduğu yönünde yalan iddialar yayılıyor.
Saldırılardan, saldırılardan ya da ciddi kazalardan sonra sosyal ağlarda her zaman yalan haberler yayılıyor. Bunun nedeni kısmen bu tür durumların ilk başta net olmaması, insanların hızlı bir şekilde bilgi ve yönlendirme araması ve genellikle görgü tanığı olduğu iddia edilenlerin dolaşımda çok sayıda fotoğraf veya video bulunmasıdır. Bu, kasıtlı olarak yanlış bilgilendirmek için defalarca istismar ediliyor.
Dezenformasyonu tanımlamanın sihirli bir formülü yok. Temel olarak kaynak, görsellerin veya bilgilerin güvenilir olup olmadığının önemli bir göstergesidir. Dpa, AFP veya AP gibi haber ajansları, materyali yayınlanmadan önce kontrol ettikleri için güvenilir kaynaklar olarak kabul edilmektedir. Magdeburg’dakine benzer saldırılardan sonra polis gibi resmi kurumlar, mağdurların sayısı veya şüpheli fail hakkındaki bilgiler açısından kaynak olarak kullanılıyor.